همونطور که همه میدونیم، برنامه نویسی یکی از جذاب ترین شغلای دنیاس! برنامه نویسا کارای شگفت انگیزی با کامپیوتر انجام میدن و قادرن به کامپیوتر بفهمونن که منظورشون چیه؛ برای رسیدن به این هدف، برنامه نویس‌ها از زبان‌های برنامه‌نویسی استفاده میکنن.
زبانی که یک برنامه‌نویس انتخاب میکنه، با توجه به هدفی که داره خیلی مهمه. مواردی مثل اینکه کد نوشتن توی زبان چقدر آسون یا سخته، چه کتابخونه‌هایی فراهم میکنه، پشتیبانی و حتی سایز جامعه‌ای که از این زبان استفاده میکنن، منبع‌باز بودن یا نبودن، در کنار کمان یادگیری اون زبان، میتونن در میزان محبوبیت یک زبان برنامه‌نویسی به شدت تاثیر‌گذار باشن.
از ابتدای عصر کامپیوتر، زبان‌های زیادی به بازار اومدن و هرکدوم هدف خاصی رو دنبال می‌کردن. اما متاسفانه یا خوشبختانه (!) بعضی از این زبان‌ها در سال‌های اخیر محبوبیتشون رو از دست دادن. به عنوان یک برنامه‌نویس یا تازه واردی که تازه میخواد یه زبان انتخاب کنه و اون رو یاد بگیره، بهتره که بدونیم چه زبانهایی دارن از دور خارج میشن و توی سال ۲۰۲۴ نباید اون‌ها رو انتخاب کنیم؛ تا بتونیم تصمیم هوشمندانه‌تری برای آیندمون بگیریم.
توی این مقاله، لیست ۱۰ تا زبانی که محبوبیت اون‌ها به شدت کم شده رو آوردیم؛ البته این لیست رو با جایگزین‌های اون زبان کاملتر کردیم تا کمکتون کنیم تصمیم درست‌تری بگیرید.
۱۰- Visual Basic 6
این زبان در دهه ۹۰ میلادی و توسط شرکت Microsoft و به منظور آسونتر کردن توسعه نرم‌افزار‌های دسکتاپ ارائه شد. ویژگی‌هایی که این زبان رو خیلی محبوب کرده بود رو میشه اینجوری لیست کرد:
این زبان واسط گرافیکی و امکانات گرافیکی جذابی رو فراهم میکنه و امکان اتصال به پایگاه داده در این زبان وجود داره؛مبتنی بر رویداد (Event-Driven) هست که باعث میشه کار کردن باهاش تقریبا برای همه آسون باشه. همچنین مواد آموزشی خیلی زیادی برای این زبان در دسترس هست و اکوسیستم خیلی بزرگی هم داره که شامل ابزار‌‌های کمکی زیادی هم میشه. تعداد زیادی از برنامه‌نویسا در دهه‌های ۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی از این زبان برای توسعه محصولاتشون استفاده می‌کردن؛ بنابراین پشتیبانی قوی‌ای برای این زبان وجود داشت. اما با گذشت زمان تکنولوژی پیشرفت کرد و زبان‌های برنامه‌نویسی جدیدی به بازار ارائه شدن که امکانات بهتری فراهم می‌کردن و ویژوال بیسیک بیچاره داره از دور رقابت خارج میشه! جایگزین‌های این زبان، تکنولوژی‌هایی مثل C#، Python و Java هستن. پس بهتره به جای ویژوال بیسیک یکی از این زبان‌ها رو انتخاب کنید و روی اون انرژی بذارید.
۹- Assembly
این زبان یه زبان سطح پایین و نزدیک به سخت‌افزاره که syntax پیچیده‌ای داره و برای بهینه‌سازی عملکرد و کنترل دقیق سخت‌افزار مورد استفاده قرار می‌گیره؛ به ویژه در برنامه‌هایی که نیاز به کنترل دقیق سخت‌افزار دارن، مثل روباتیک و embedded system خیلی خوبه. اما با ظهور زبانهایی مثل c و c++ که به عنوان واسط بین سخت‌افزار و برنامه‌نویس عمل میکنن و با فراهم کردن یه سطح انتزاعی از سخت‌افزار، امکان کنترل سخت‌افزار و بهبود عملکرد رو هم فراهم میکنن، محبوبیت زبان Assembly روز به روز داره کمتر میشه؛ چون که زبان‌های c و c++ نسبت به Assembly قابل درک‌تر هستند و یادگیری آسون‌تری هم دارن.
۸- Fortran
زبان fortran که مخفف "formula translation" هست توی دهه ۵۰ میلادی برای انجام محاسبات علمی و عددی توسعه داده شد و به دلیل کارایی بالا، قابلیت پردازش محاسبات عددی پیچیده و همچنین سرعت اجرای بالایی که داشت محبوبیت زیادی کسب کرده بود. این زبان برای انجام محاسبات علوم فیزیک، شیمی، اقتصادسنجی و هواشناسی و خیلی محابات مهندسی دیگه مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما با ظهور زبان‌های جدید‌تری مثل c و پایتون این زبان محبوبیت خودش رو از دست داده و در حال حاضر کمتر کسی از این زبان استفاده میکنه. امیدواریم روحش در آرامش باشه!
۷- Classic ASP
Classic ASP یا Classic Active Server Pages یه فریمورک برنامه نویسی برای توسعه وبسایت و اپلیکیشن هست که توسط Microsoft توسعه داده شد. توی دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی محبوبیت زیادی داشت؛ اما با ظهور تکنولوژی‌های جدیدی مثل ASP.NET و PHP و Ruby on Rails محبوبیت این فریمورک رو به کاهش گذاشت. چون‌که این فریمورک‌های جدیدتر امکانات بیشتری فراهم می‌کردن و از الگوهایی مثل MVC استفاده میکنن که ساختارمندی بیشتری داره و مدیریت کاراتری رو فراهم میکنه.
۶- Objective c++
این زبان برنامه‌نویسی توسط شرکت Apple و برای توسعه اپلیکیشن‌های macOS و iOS ایجاد شد؛ این زبان در واقع ترکیب دو تا زبان Objective-C و c++ هست و با این هدف ایجاد شد که کد‌های برنامه‌هایی که با هرکدوم از این زبان‌ها توسعه داده شدن بتونن با هم تعامل کنن. با بوجود اومدن زبان Objective-c++ اپلیکیشن‌هایی با گرافیک بهتر و کارایی بیشتر بوجود اومدن. اما بعدش swift اومد! اینم توسط Apple توسعه داده شده و برای ایجاد اپلیکیشن برای macOS و iOS استفاده میشه و آسونتر هم هست.
۵- Haskel
یکی دیگه از زبانهایی که برای محاسبات علمی و عددی توسعه داده شده، Haskel هست. این زبان خصوصیات جالبی داره. مثلا وابستگی توابع به همدیگه خیلی پایین بود و عملا هر تابع اثری روی تابع دیگه نداره. این باعث می‌شد قابلیت اطمینان کد‌های این برنامه بالاتر بره. همچنین یکی دیگه از ویژگی‌های منحصر به فرد این زبان Pattern Matching بود که این امکان رو به برنامه‌نویس میداد که الگوهای مختلفی رو بتونه استفاده کنه و همیشه از یک الگو پیروی نکنه. خلاصه که زبان خوبی بود، تا اینکه پایتون و R اومدن و توی محاسبات علمی همه رقبا رو از صحنه خارج کردن!
۴- SmallTalk
یکی از اولین زبان‌های برنامه‌نویسی شیءگرا بود که توی دهه ۷۰ میلادی توی xerox park توسعه داده شد. این زبان به سادگی و قدرت طراحی شیءگراییش مشهور بود. کاربرد‌هایی خاصی که این زبان داشت توسعه نرم‌افزار‌های آموزشی و بازی‌سازی بود. این زبان از الگوی کد نویسی MVC هم پشتیبانی می‌کرد و یه زبان سطح بالا به شمار می‌رفت؛ بنابراین یادگیری آسونی هم داشت. اما زبان‌های جدید‌تری اومدن مثل python، Java، C# و ruby که این زبان‌ها هم شیءگرایی داشتن و هم اینکه جدیدتر و همه‌گیرتر بودن. بنابراین SmallTalk کم کم محبوبیتش رو از دست داد.
۳- Perl
perl یک زبان همه منظوره و قدرتمنده که برای کارهایی مثل توسعه وب، پردازش متن، ایحاد اسکریپت‌های سیستم و حتی توسعه اپلیکیشن استفاده میشه و ویژگی‌هایی مثل خوانایی بالا، انعطاف‌پذیری زیاد، قابلیت اجرای متون و دستورات توی خط فرمان و پردازش داده‌های متنی رو داره. اما با ظهور زبانهایی مثل پایتون و Go و Ruby که محبوبیت بیشتری دارن استفاده از این زبان قدرتمند کمتر شده.
۲- Objective-C
این زبان توسط Apple توسعه داده شد و هدفش هم تولید اپلیکیشن‌های macOS و iOS بود. این زبان با پشتیبانی از مفهوم شیءگرایی تونست ایچاد اپلیکیشن رو آسونتر کنه و محبوبیت زیادی بین توسعه‌دهنده‌ها پیدا کنه. خیلیا از این زبان استفاده می‌کردن و فروم پشتیبانی قوی‌ای برای این زبان ایجاد شده بود. اما با ظهور محصول دیگه کمپانی Apple که همون swift مشهور هست، بیشتر توسعه دهنده‌ها به سمت این زبان مهاجرت کردن. اما خیلی وقتا لازمه که توسعه‌دهنده‌های swift به Objective-C هم مسلط باشن تا بتونن کارشون رو بهتر انجام بدن.
۱- COBOL
یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی که توی دهه ۵۰ میلادی برای پشتیبانی از کسب‌و‌کارها ایجاد شده بود؛ در واقع اسم کامل این زبان Common Business-Oriented Language هست!این زبان برای توسعه کسب و کارها ایجاد شده بود و الانم بیشتر برای توسعه سیستم‌های مالی و حسابداری، بیمه، بانکداری و صنایع اینجوری استفاده می‌شد. این زبان ساختار مرتبی داره، واسه همین خوانایی بالایی داره و خیلی از سیستم‌ها هستن که هنوز هم از این زیان استفاده میکنن. اما امروزه زبان‌های مثل پایتون، جاوا، C# و Ruby رو داریم که با توجه به هدفی که دارین میتونن انتخاب بهتری در سال ۲۰۲۴ باشن.
خب! این لیست زبانهایی بود که یادگیری اون‌ها در سال ۲۰۲۴ بنظر ایده هوشمندانه‌ای نمی‌رسه و نباید اون‌ها رو انتخاب کنیم. شاید بگین این زبان‌ها کارای خوبی رو میتونستن انجام بدن، خیلی خفن بودن و نباید جایگزین می‌شدن... اما باید این رو در نظر داشته باشید که دنیای برنامه‌نویسی دنیایی هست که باید بتونیم با همدیگه کار کنیم. همیشه خودمون پروژه رو از صفر نمیزنیم و بیشتر وقتا لازمه روی پروژه‌ای با بقیه برنامه‌نویسا همکاری داشته باشیم. اکثر تازه واردا به دنیای برنامه‌نویسی جدید‌ترین زبان‌ها رو انتخاب میکنن و توی این مقاله دیدیم که خیلی از زبان‌ها نه بخاطر کارایی بد، بلکه بخاطر جایگزین‌های محبوب‌تر از دور خارج میشن و اگر میخواید تازه وارد دنیای برنامه‌نویسی بشین، پیشنهاد ما به شما اینه که از بین زبان‌های جدیدی که توی بازار هستن انتخاب کنید و به اون مسلط بشید. لرنوفن توی این مسیر همراه شما هست و دوره‌های مفیدی رو توی سایت براتون فراهم کردیم که میتونید از اونجا شروع کنید.
